Krew to rodzaj płynnej tkanki łącznej, krążącej wewnątrz naczyń krwionośnych. Składa się z płynnego osocza, które stanowi około 55-60% objętości krwi, oraz z następujących elementów morfotycznych:
• krwinek czerwonych – erytrocytów
• krwinek białych – leukocytów
• płytek krwi - trombocytów.

 Elementy morfotyczne krwi są wytwarzane w układzie krwiotwórczym, który obejmuje głównie szpik kostny czerwony, a także węzły chłonne, śledzionę, migdałki, grasicę. Muszą być stale wytwarzane gdyż u człowieka długość ich życia wynosi od kilku godzin do kilku lat.

Erytrocyty

Krwinki czerwone, nazywane inaczej erytrocytami lub czerwonymi ciałkami, są to krwinki wytwarzane w szpiku kostnym czerwonym. Są grubości około 2 mikrometra i średnicy 7,5 mikrometra. Widziane z boku mają kształt biszkopta, co zwiększa ich powierzchnię. Przed wydostaniem się do krwi tracą jądro komórkowe. Żyją około 120 dni. Przez cały ten okres (120 dni) pełnią rolę „przenośnika” gazów w krwi, co możliwe jest dzięki zawartemu w nich barwnikowi-hemoglobinie. Erytrocyty transportują głównie tlen, który zabierają z płuc i przenoszą do narządów ciała, ale także dwutlenek węgla, który transportowany jest z komórek do płuc głównie w osoczu krwi. Po tym okresie niszczone są w układzie fagocytarnym, głównie w śledzionie. Następuje przy tym odłączenie części hemoglobiny zwanej hemem oraz rozerwanie pierścienia hemowego, który zmienia się w biliwerdynę. U człowieka większość biliwerdyny przekształca się w bilirubinę, która w wątrobie zostaje sprzężona z kwasem glukuronowym, a następnie wydalona razem z żółcią poza ustrój.

U mężczyzn liczba krwinek czerwonych w 1 mm³ krwi wynosi około 5,4 mln, a u kobiet około 4,8 mln. Każdego dnia ulega rozpadowi około 7,5 g hemoglobiny, tyle samo też jej powstaje.

Trombocyty

Płytki krwi nazywane są inaczej krwinkami płytkowymi lub trombocytami. Są to małe fragmenty cytoplazmy oderwane od wielkich komórek szpiku nazywanych megakariocytami. Długość ich średnicy wynosi od 2 do 4 mikrometrów. Biorą one udział w procesie krzepnięcia krwi – zawierają one duże ilości serotoniny, która obkurcza naczynia krwionośne. Krwinki te gromadzą się w miejscach uszkodzeń naczyń, gdzie „przyczepiają się” do uszkodzonej ściany naczyniowej, a następnie uwalniają serotoninę. Substancja ta powoduje lokalny skurcz ściany naczyniowej, co zmniejsza krwawienie. Zapoczątkowuje ona tworzenie włókienek białkowych, czopując ranę. W utworzoną wcześniej sieć wpadają krwinki, tworząc skrzep, który po wyschnięciu zmienia się w strup i umożliwia rozpoczęcie procesu odbudowy uszkodzonych tkanek. 1 mm³ krwi powinien zawierać około 300 000 płytek.

Leukocyty

Krwinki białe nazywane są inaczej leukocytami. 1 mm³ krwi powinien zawierać od 4000 do 11 000 leukocytów. Liczba ta stanowi tylko małą część ogólnych zasobów tych krwinek w ustroju. Duże zapasy ich są stale gromadzone w szpiku kostnym, śledzionie i węzłach chłonnych, skąd wyrzucane są do krwi pod wpływem odpowiedniego impulsu. Będąc w krwi mogą zwiększyć swą liczbę nawet dziesięciokrotnie. Pod wpływem odpowiednich bodźców może także zwiększyć się wytwarzanie krwinek białych. Krwinki białe dzielą się pod względem wyglądu i budowy na dwa rodzaje: granulocyty i agranulocyty (limfocyty i monocyty). Największą grupę stanowią granulocyty. Ich nazwa pochodzi od zawartości licznych ziarnistości w cytoplazmie. Można je podzielić na:

• obojętnochłonne (neutrofile)
• kwasochłonne (eozynofile)
• zasadochłonne (bazofile).

Obojętnochłonne stanowią 50–70% wszystkich krwinek białych. Kwasochłonne stanowią 1–4%, a zasadochłonnych jest 0,4%. Jądro małych granulocytów jest w kształcie podkowy lub pałeczki. Potem, w miarę dojrzewania jądra, staje się wielopłatowe (segmentowane). Granulocyty wytwarzane są w szpiku kostnym. Komórki obojętnochłonne po wejściu do krwi przebywają w niej około 7 godzin, a żyją około 30 godzin. Wiele z nich opuszcza ustrój przewodem pokarmowym.

Granulocyty obojętnochłonne mogą przedostać się do tkanek poprzez ścianę naczyń włosowatych. Ten samoistny proces nazywany jest diapedezą. Następuje on pod wpływem pewnych związków chemicznych powstających w zakażonych tkankach. Te granulocyty otaczają ciała obce, usiłując je zniszczyć. W ognisku zakażenia pojawia się płyn zwany ropą. Złożony on jest z milionów fagocytów. W przebiegu zakażenia ustroju bakteriami liczba granulocytów zwiększa się, ponieważ mobilizują się one do krwi poprzez czynnik zakaźny. Duża ilość granulocytów we krwi zazwyczaj świadczy o infekcji bakteryjnej.

Limfocyty

Limfocyty są to komórki krwi wytwarzane głównie w węzłach chłonnych (limfatycznych) i grasicy. Stosunkowo mniejsza część wytwarzana jest w szpiku kostnym. Limfocyty zdolne są do wytwarzania przeciwciał, dlatego należą do komórek immunokompetentnych. Jeżeli do ustroju przedostanie się obce białko, co jest równoznaczne z wtargnięciem niebezpiecznych dla życia drobnoustrojów chorobotwórczych, następuje szereg reakcji obronnych (reakcji immunologicznych), które polegają na wytworzeniu substancji reagujących z obcym ciałem, aby jak najszybciej zostało ono unieszkodliwione i wydalone z ustroju. Rozróżnia się limfocyty małe i duże. Małe wyglądają prawie jak jądra komórkowe otoczone znikoma ilością cytoplazmy, a ich średnica wynosi od 6 do 10 mikrometrów. Limfocyty duże mają średnicę od 12 do 16 mikrometrów, jajowate jądro i nieco większą ilość cytoplazmy.

Monocyty

Monocyty są czynnymi fagocytami, podobnie jak granulocyty obojętnochłonne.

 

---

---

 

• dostarcza do wszystkich komórek tlen i odprowadza dwutlenek węgla do płuc,
• jest odpowiedzialna za transport substancji odżywczych, witamin oraz hormonów,
• zajmuję się funkcją oczyszczania organizmu przekazując do narządów wydalniczych jak wątroba, nerki, płuca, gruczoły potowe - substancje szkodliwe (toksyny), lub zbędne bozostałości przemiman
• zajmuje się również obroną organizmu przed bakteriami, wirusami oraz innymi patogenami,
• od krwi zależy w dużym stopniu stabilizacja temperatury ciała,
• stabilizuje w pewnych granicach, stałe pH.

Najczęściej wykonywanym, podstawowym badaniem diagnostycznym jest badanie morfologii krwi. Ocena morfologii krwi pozwala określić stan zdrowia pacjenta. Umożliwia rozpoznanie stanu zapalnego, infekcji, niedokrwistości i wielu innych procesów chorobowych. Do morfologii krwi nie zalicza się oznaczenia poziomu hemoglobiny – jednak ze względu na automatyzację procesu badania, parametr ten jest oznaczany równolegle. Zakresy norm w badaniu morfologicznym krwi zostały przedstawione poniżej. Trzeba jednak pamiętać, iż wyniki badań laboratoryjnych zależą od wielu czynników i nie powinny być rozpatrywane w oderwaniu od innych elementów procesu diagnostycznego. Dlatego interpretacji wyników zawsze dokona najlepiej lekarz prowadzący.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zalecenia co do rodzaju i zakresu wykonywanych badań są ustalane przez lekarza prowadzącego. Badanie morfologiczne krwi może też być związane z profilaktyką niektórych chorób - wykonywane jest wówczas jako badanie okresowe - 1 raz w roku.Badanie krwi może być wykonane bez zlecenia lekarza, zalecana jest jednak konsultacja lekarska przed i po badaniu. Krew do badania jest pobierana w pozycji siedzącej, a u osób szczególnie wrażliwych - w pozycji leżącej. Przed badaniem powinno zgłosić się ewentualne problemy z krwawieniem (słaba krzepliwość) , tendencje do omdleń w trakcie badania (zalecenia do przeprowadzenia poboru próbek krwi na leżąco), przekazać informację o przyjmowanych lekach. Zazwyczaj wymaga się aby być na czczo i przed posiłkiem, ale dotyczy to w zasadzie kompleksowego badania krwi, sama morfologia nie wymaga takich ograniczeń. Niemniej ten element powinien być zawsze skonsultowany przez lekarza prowadzącego. Po pobraniu krwi należy odczekać kilka minut, aby spowodować przyschnięcie ranki, i upewnić się, że badanie nie wywoła osłabienia lub omdlenia. Wystarczy kilka minut z tamponem i lekkim uciskiem w miejscu nakłucia. W zasadzie badanie nie powinno wywołać jakichkolwiek powikłań, jedynie ślad po ukłuciu i niewielki siniak. Czasami może się zdążyć że przy problemach ciśnieniowych pacjenta żyły  są słabo widoczne i ciężko się skutecznie wkuć.